Automoto 1910
De oudste motor die ik in mijn bezit gehad heb is een Automoto uit 1910. Ik had de Automoto gekocht om deel te kunnen nemen aan de Horsepowerrun, waaraan alleen motoren tot 1920 mogen deelnemen. Het is er echter nooit van gekomen om de motor rijdend te maken (hij had jaren in een museum gestaan, dus moest opnieuw opgestart worden) en een kenteken aan te vragen.
Toen ik jaren na de aanschaf ruimte moest maken voor de Ner-a-Car die ik graag wilde hebben was het mij inmiddels duidelijk dat ik het rijden op zo'n oude motor zonder koppeling en versnellingen toch wel erg primitief vond, en dat het er dus waarschijnlijk nooit van zou komen. Daarom heb ik de Automoto toen verkocht aan een merk-enthousiast bij wie deze motor perfect in zijn al zeer uitgebreide verzameling paste.
Je kunt aan die motor zien dat hij uit de begintijd van de motorhistorie stamt. Hij is nog niet uitgerust met een versnellingsbak en koppeling, maar heeft een directe aandrijving van krukas naar achterwiel dmv. een V-snaar. Om hem te starten moet je de decompresseurhendel inknijpen en wegfietsen. Als je voldoende snelheid hebt kun je de decompresseurhendel loslaten, en als je geluk hebt start hij en rij je al ploffend weg.
Ook het stoppen gaat iets anders dan we nu gewend zijn. Het is de bedoeling dat je ruim van te voren het gas sluit, de decompresseurhendel inknijpt en de motor uit laat rollen. Eventueel kun je proberen extra snelheid te verminderen met de achterrem, maar gezien de constructie zal dit niet veel helpen.... ABS was toen nog niet nodig!
Nu eerst maar eens een paar plaatjes om te laten zien hoe hij er uit zag toen ik hem kocht:
|
|
De achterrem die in de riempoelie drukt
|
Met zulke remmen is een accessoire als dit wel nuttig.....
|
De banden lijken geen echter motorbanden, en zijn in ieder geval niet passend voor de velgen. Na montage van een paar passende (zwarte) banden met ouderwets profiel en oppoetsen zag de motor er zo uit:
Op het Nationaal Veteraan Treffen in Woerden in oktober 2017 trok de motor erg veel bekijks. Als ik een euro had gekregen voor elke foto die ervan genomen was....
Het is een Franse motor, gebouwd in St. Etienne. In 1895 is Automoto begonnen als producent van fietsen. IN 1899 begon men met de productie van 3-wielers en motorfietsen. In eerste instantie werden eigen motorblokken ingebouwd, of motorblokken van Moser. Later gebruikte men ook blokken van onder andere Zürcher, Chaise, JAP en Villiers.
In 1931 werd Automoto overgenomen door Peugeot. Na de 2e wereldoorlog werd Automoto onderdeel van het samengevoegde Terrot-Magnat-Debon-Peugeot-concern. In 1962 is de productie van motoren gestopt.
Behalve motorfietsen heeft Automoto ook naaimachines gemaakt, en gedurende een korte periode (1901-1907) ook auto's.
Op de website van Henk en Grietje Westerhof (oldtimermoto.nl, lijkt inmiddels niet meer te bestaan) vond ik een mooi overzicht van de Automoto historie, waarin ook de vroege types beschreven worden.
De motor die ik had is voorzien van een ééncilinder 4-takt motor van ca. 300cc, gebouwd door Moser in Zwitserland. Een duidelijk kenmerk hiervoor zijn de letters STAS op het motorcarter, een afkorting van St. Aubin Suisse, waar Moser gevestigd was. Overigens lijkt dit blok sprekend op een Zürcher motorblok dat ik in een andere motor gezien heb, en ook Zürcher was gevestigd in St. Aubin. Toeval?
Het Moser motorblok met de letters STAS
De motor heeft jarenlang in een museum in Zwitserland gestaan. Ik ben begin 2010 bezig om het motorblok te controleren en alle bewegende delen weer gangbaar te maken. De carburateur (een merkwaardig apparaat van onbekend merk) bleek flink verstopt te zitten en een belangrijke schroef te missen, maar dat heb ik opgelost. De Bosch magneet vonkte nog prima, in ieder geval zolang hij koud is. Maar het is toch afwachten wat er gebeurt als hij warm wordt.
De carburateur van onbekend fabrikaat
|
De Bosch ZA1 magneet
|
|
